Sergiusz III
Sergiusz Théophylactes (urodzony w Rzymie, około 870 roku, zmarł w Rzymie 14 kwietnia 911 roku) herb Syn Benedykta Théophylactes, hrabiego Tusculum. Antypapież rzymski w 897 roku i w 898 roku. Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 29 stycznia 904 roku 14 kwietnia 911 roku. Sugerowano, że legenda o papieżycy Joannie, ostatecznie obalona w XVII wieku przez francuskiego kalwina imieniem Dawid Blondel, prawie na pewno powstała z prawdziwej historii dwóch kobiet - matki i córki z potężnego rodu Teofilaktów - które faktycznie rządziły papiestwem w X wieku, znanym jako "panowanie nierządnic". Urząd papieski, po śmierci Benedykta IV, objął Sergiusz III. Nie należał on do tych, którzy pozwalają sobą kierować. Jako kardynał pełnił istotna rolę podczas synodu trupiego za Stefana VI. Gdy antypapież Krzysztof wtrącił Leona V do więzienia, Sergiusz pomaszerował; na Rzym i osadził w więzieniu Krzysztofa. Sam zaś wyświęcił się na papieża i wtedy, jak niektórzy powiadają, "bezlitośnie" udusił Leona i Krzysztofa. Teodora znała jednak sposób na przywołanie go do porządku. Oddała mu bowiem nad wyraz ponętną, nastoletnią córkę Marozję. Marozja została kochanką Sergiusza III w wieku zaledwie piętnastu lat. On liczył sobie wtedy czterdzieści pięć. Zmarł cztery lata później, pozostawiając ją z synem, który został późniejszym papieżem Janem X. Nastoletnia Marozja mogła często zaglądać do Pałacu Laterańskiego, ponieważ jej ojciec pełnił funkcję senatora rzymskiego. Gdy Sergiusz spotkał się z nią w łóżku pierwszy raz, była jedynie niewinnie wyglądającym dzieckiem. Przez pozostałą część pontyfikatu mógł się jednakże cieszyć wielką przyjemnością obserwowania, jak jego nieletnia miłość rozkwita w wielce urodziwą kobietę. Ze swej strony, w ramionach papieża Marozja nie tyle romantycznej młodzieńczej namiętności, co rozkoszy władzy. Historia oceniła ją jako "ladacznicę z niezwykłym tupetem", ciąży na niej też zarzut zdeprawowania papiestwa. Tak czy owak, jej syn spłodzony przez Sergiusza został późniejszym papieżem Janem X. Nie zostało to jednak poczytane Sergiuszowi za zasługę. Późniejsi komentatorzy zarzucają mu, że podczas swego papiestwa nadal popełniał "wielce odrażające czyny z kobietami lekkich obyczajów". Zdaniem historyka Baroniusa Sergiusz rozkoszował się nie tylko seksem z nieletnimi, ale także był "niewolnikiem wszelkiego występku i najbardziej niegodziwym ze wszystkich mężczyzn". W trakcie sprawowania urzędu odbudował Bazylikę Laterańską, pozostającą od synodu trupiego w ruinie, a poza tym ponownie sądził papieżSa Formozusa. I tym razem Formozus nie wyszedł z tego cało. W wyniku romansu z papieża Sergiuszem III z Marozją, która urodziła papieżowi syna bastarda, który miał zostać później papieżem Janem XI. Tymczasem matka Marozji, Teodora, sypiała z biskupem Bolonii. Nie usatysfakcjonowana jego stosunkowo niskim urzędem, Teodora marzyła o znacznie godniejszej pozycji dla kochanka. Liutprand, biskup Cremony, napisał wówczas: "Teodora, niczym nierządnica, zmusiła go do porzucenia biskupstwa i zagarnięcia - cóż za potworna zbrodnia! - rzymskiego papiestwa". W roku 914 biskup Bolonii przyjął imię papieża Jana X. Uzależnienie papieża i jego następców od Teofilakta, który władał Rzymem - a także od jego małżonki Teodory "Starszej" oraz ich dwu córek: Marozji i Teodory "Młodszej" - miało dla papiestwa fatalne konsekwencje. Marozja była prawdopodobnie nałożnicą Sergiusza III, a ponieważ z tego związku narodził się późniejszy papież Jan XI, była, więc również babką papieża Jana XII i ciotką papieża Jana XIII - syna siostry Teodory. Pochodził z arystokratycznej rodziny hrabiów Tusculum. Był diakonem, a ponieważ na biskupa Caere konsekrował go Formozus, którego święcenia unieważnił synod "trupi", więc przyjął je ponownie z rąk Stefana VI (VII). Dwukrotnie zabiegał o godność papieską, rywalizując z Teodorem II, a potem z Janem IX. Po śmierci Teodora II zdołał nawet zająć Lateran, ale ustąpił, widząc, że Jana IX popiera Lambert ze Spoleto. Sergiusza potępiono i wygnano. Po detronizacji Leona V przez antypapieża Krzysztofa podjął kolejną próbę: uwięził Krzysztofa w klasztorze i z pomocą księcia Alberyka I ze Spoleto zasiadł na Tronie Piotrowym. Został 29 stycznia 904 roku konsekrowany, a swój pontyfikat liczył od pierwszej elekcji w 897 roku. Panowanie Sergiusza było podporządkowane interesom rzymskiego stronnictwa arystokratycznego, któremu przewodził Teofilakt, tytułujący się księciem, strażnik Kościoła, konsul i senator; jego małżonka Teodora przybrała tytuł senatorki (senatrix). Papież wszystkie swoje świeckie uprawnienia przekazał Teofilaktowi, sam zaś zwołał synod, na którym potwierdzono wyrok wydany na Formozusa, a duchownych wyświęconych przez niego zmuszał do ponownego przyjmowania święceń. Do papieża zwrócił się z apelacją - co świadczyło o uznaniu zwierzchnictwa Rzymu nad Konstantynopolem - cesarz bizantyjski Leon VI "Filozof". Po śmierci swoich trzech małżonek oraz ich dzieci ożenił się po raz czwarty, a Kościół wschodni nie zezwalał na taką liczbę małżeństw, więc zabronił mu wstępu do świątyni. Dyspensa udzielona przez papieża sprawiła, że złożono z urzędu patriarchę Mikołaja I Mystikosa, a w Kościele wschodnim rozgorzały spory. W trakcie swojego pontyfikatu Sergiusz III bił monetę z własnym wizerunkiem. Odbudował Bazylikę św. Jana na Lateranie, zniszczoną podczas trzęsienia ziemi w czasie synodu "trupiego". Świadomy swej rozwiązłości, obdarował jeden z żeńskich klasztorów, zobowiązując mniszki do codziennego odśpiewania stu Kyrie eleison za zbawienie jego duszy. Sergiusza III wybudował podczas swojego pontyfikatu klasztor w Cluny, którego duchowość dała inspirację do działań reformatorskich w Kościele. Pontyfikat Sergiusza III zapoczątkował nieszczęsną więź stolicy apostolskiej z rzymskim rodem Théophylactes hrabiów Tusculum. Zmarł w Rzymie, a pochowano go w Bazylice św. Piotra. Papież, który zapoczątkował tzw. pornokrację, w dodatku popierał "synod trupi", dzięki któremu mógł objąć swoje stanowisko. Był prawdopodobnie ojcem późniejszego papieża Jana XI, którego spłodził z 15-letnią prostytutką. A to nie wszystko. Prawdopodobnie był też mordercą dwóch swoich poprzedników na Stolicy Apostolskiej.USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk
26-10-2021